یکی از قطعات در تجهیزات پرکاربرد، لرزه گیر یا به اصطلاح ضد ارتعاش است که در سیستم کمپرسور، الکتروپمپ و فن به کار می‌روند. لرزه گیرها با هدف کاهش ارتعاشات، صدا و تنش‌های غیرقابل کنترل در خطوط لوله‌کشی استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها با ثابت نگه داشتن تجهیزات نام‌برده، با پیشگیری از انقباض و انبساط لوله‌ها و لرزش حاصل از فشار ماده، ارتعاشات را به طور قابل توجهی کاهش و یا متوقف می‌کنند. در ادامه، به معرفی انواع تجهیزات ضد ارتعاش می‌پردازیم و همچنین مروری بر مزایای استفاده و عوامل مؤثر در انتخاب آن‌ها خواهیم داشت.
معرفی انواع لرزه گیر
با توجه به پیشرفت تکنولوژی در صنایع، لرزه‌گیرها در انواع گوناگونی و برای مصارف مختلف روانه بازار می‌شوند که می‌توان آن‌ها را به سه دسته اصلی تقسیم‌بندی نمود.
ضد ارتعاش لاستیکی
همان‌گونه که از عنوان این لرزه‌گیر پیداست، جنس آن لاستیکی است که با قابلیت جذب ارتعاشات و سر و صداهای موجود در خطوط لوله‌کشی تولید می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم این نوع از ضد ارتعاش، توانایی چشمگیر آن‌ها در جذب ارتعاشات دمایی ناشی از انبساط و انقباض لوله‌ها است. ضد ارتعاش لاستیکی کاربرد وسیعی در تجهیزاتی چون سیستم تهویه مطبوع، فرایند گرمایشی و سرمایشی، صنعت آب و فاضلاب و نیروگاه برق دارد.
لرزه گیر مهاردار لاستیکی
این دست از ضد ارتعاش‌ها، با استفاده از مهارهای اضافی طراحی می‌شوند تا قادر به جذب و کنترل ارتعاشات بیشتری باشند و برای دستگاه‌ها با تنش‌های بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند. مهارهای به‌کار رفته در این لرزه‌گیرها، به طور موثری ارتعاشات و لرزش‌های دستگاه‌های سنگین را جذب می‌کنند و از انتقال آن‌ها به محیط اطراف جلوگیری به عمل می‌آورند. همچنین، سبب پیشگیری از خرابی و یا وارد شدن آسیب به تجهیزات و سازه‌ها می‌شوند.
ضد ارتعاش آکاردئونی
در خطوط لوله که دارای ارتعاشات زاویه‌ای، محوری و جانبی هستند، از لرزه گیر آکاردئونی استفاده می‌شود. طراحی این ضد ارتعاش به شکل فنری است و مقاومت خوبی در برابر دما و فشارهای بالا دارند. همچنین، می‌توانند در شرایط سخت کاری عملکرد مناسبی داشته باشند. جنس بلوز که یکی از مهم‌ترین قطعات این تجهیزات است، باید دارای انعطاف و ضخامت مناسبی باشد تا بتواند عملکرد مناسبی ارائه دهد. به طور کلی، نصب لرزه‌گیر آکاردئونی توسط قطعاتی مانند فلنج‌ها و پیچ و مهره انجام می‌شود. کاربرد ضد ارتعاش آکاردئونی در صنایع نفت و گاز، پتروشیمی و صنعت برق رواج دارد.
عوامل موثر در انتخاب ضد ارتعاش صنعتی
در نظر داشتن پارامترهای گوناگون، کمک می‌کند تا در هنگام خرید لرزه‌گیر انتخاب مناسبی داشته باشید. در زیر این پارامترها را عنوان نمودیم تا پروسه خرید برای شما آسان‌تر شود:
- توجه به نوع تجهیزات صنعتی که ضد ارتعاش به آن متصل است.
- بررسی نوع و شدت ارتعاشات (زاویه‌ای، محوری، جانبی) که باید کنترل شوند.
- دقت به دمای محیط که لرزه‌گیر باید در آن کار کند.
- توجه به مواد مورد استفاده در تجهیزات ضد ارتعاش و سازگاری آن با شرایط محیطی.
- بررسی دقیق فضای نصب، مناسب با توجه به نوع اتصال (فلنجی، دنده‌ای، جوشی).
مزایای استفاده از لرزه گیر
حال که با انواع تجهیزات ضد ارتعاش آشنا شدید، بهتر است مروری بر مزیت‌های استفاده از آن‌ها داشته باشیم. به طور کلی، لرزه گیرها به صورت فلنج‌دار، دنده‌ای و یا جوشی به سیستم‌ها متصل می‌شوند، اما مزایای استفاده از آن‌ها، مستقل از نوع اتصالشان، شامل موارد زیر می‌شود:
- جلوگیری از آسیب به خطوط لوله کشی
- افزایش عمر مفید تجهیزات
- بهبود عملکرد دستگاه‌ها
- کاهش هزینه‌های نگهداری
- افزایش ایمنی
- کاهش نویز
- بهره وری بهینه
- پیشگیری از انتقال لرزش‌ها به سازه‌ها
- حفظ دقت ماشین‌آلات حساس
- کاهش خستگی کارکنان
- افزایش دوام کفپوش‌ها و سازه‌های اطراف
- کاهش مصرف انرژی
آشنایی با لوازم جانبی تجهیزات صنعتی برای صاحبان صنایع امری ضروری است، زیرا با به کار گرفتن آن‌ها می‌توانید عمر دستگاه‌ها را افزایش داده و راندمان بهتری دریافت کنید. جدای از این، لوازم جانبی در اکثر مواقع نقش بسزایی در تامین ایمنی کارکنان ایفا می‌نمایند. در این نوشته به معرفی لرزه گیرهای صنعتی پرداختیم و امیدواریم با مطالعه آن، اطلاعات مفیدی دریافت کرده باشید.
