پمپ وکیوم

پمپ وکیوم چیست؟

وکیوم (به انگلیسی Vaccuume) یا خلأ به برداشته شدن گاز ها، مایعات یا هر چیز دیگری از یک حجم و یا سطح گفته می‌شود بطوری که از فشار در سطح و حجم از فشار محیط کمتر شود. به عبارتی ساده، وکیوم به عملیات مکش (فشار منفی) وایجاد خلأ گفته می‌شود.  ممکن است این وکیوم در بازه زمانی متغیری بتواند گازها ، مایعات و …  این مقدار حجم را برداشته و به خلأ نسبی برساند.
حجم وکیوم عبارت است از سرعت در تخلیه گازها در واحد یک ساعت. حجم وکیوم به متر مکعب در ساعت تعریف شده است یا به عبارت ساده تر به حجم گاز در ساعت حجم وکیوم گویند.
از جهتی دیگر ممکن است مقدار وکیوم و خلأ نسبی که در این حجم مشخص انجام می‌شود متفاوت باشد که این میزان مکش و قدرت نهایی در تخلیه گازها را قدرت مکش می‌نامند.
تعریف خلأ  از نظر علم فیزیک: به فضایی که عاری از هر نوع گاز و ملکولی از گازها باشد محیط خلأ گفته می‌شود.
به طور کلی فضاهایی که فشاری کمتر از فشار محیط اطراف را دارد یک فضای وکیوم شده می‌نامند. این فشار از ۱۱۳ میلی‌بار شروع و تا صفر مطلق ادامه دارد. تاکنون رسیدن به فضایی که صفر مطلق باشد محقق نگردید زیرا به هر حال مقداری ملکول در فضا وجود خواهد داشت که وکیوم شود اما در عمل رسیدن به فضاهایی با فشارهای بسیار پایین هم چندان دور از دسترس نبوده و دانشمندان توانسته اند به این مهم دست پیدا کنند

پمپ وکیوم یا پمپ خلأ به دستگاه هایی گفته می‌شود که جهت ایجاد مکش و وکیوم بکارگیری میشوند. کارکرد این پمپ ها با توجه به نیاز بازار و تفاوت در نحوه بکارگیری متفاوت است.میزان فشار و دبی درخواستی نیز در انتخاب نوع پمپ موثر است. پمپ های وکیوم با توجه به میزان فشار نهایی و عملکرد دسته بندی میشوند

پمپ وکیوم بصورت‌های مختلف در بخش‌های مختلف زندگی کاربردهای گوناگونی دارد که برخی ازآن عبارتند از :

• کاربرد پمپ وکیوم در منازل: مانند موتور جارو برقی ها و…
• کاربرد پمپ وکیوم در بیمارستان ها و مطب: در اتاق عمل،  وکیوم های دندان پزشکی و….
• صنایع وکیوم فرمینگ و بسته بندی: برای شکل دهی و…
• به‌کارگیری پمپ وکیوم در چاپخانه ها و صنعت چاپ: در ماشین الات چاپ و…
• طلا سازی و فلزات گرانبها: برای تزریق طلا یا فلز  و…
• صنایع چوبی: ماشین آلات و سی ان سی و …
• صنایع غذا و نوشیدنی: مکش مواد و تزریق توسط پمپ وکیوم برای جلوگیری از فساد و…
• ریختگری:در ریختگری از پمپ وکیوم برای پرشدن منافذ و نداشتن حباب استفاده می‌شود
• صنایع لاستیک و پلاستیک:مکش و تزریق لاستیک و پلاستیک، تزریق و مکش در ظروف یکبار مصرف
• حجامت کردن: مکش خون و…
• آزمایشگاه ها: دستگاه‌های مکش (دستگاه‌های ساکشن)،  ساخت انواع دارو و سرم بواسطه خلأ  و …
• تولید وپالایش نفت: مکش و صافی و….
• داروسازی: تزریق و خشک کردن و…
• امروزه کاربردهای گسترده خلأ ما را برآن می‌دارد که از فشار محیط بهره‌مند‌ های کوناگونی داشته باشیم. فشرده سازی هوا بواسطه کمپرسورها تا فشارهای منفی به وسیله پمپ وکیوم (پمپ خلأ)  ایجاد می‌گردد.

انواع پمپ وکیوم:

• پمپ وکیوم آبی

پمپ وکیوم آبی به دلیل کاربرد های بسیار زیادی که در صنایع گوناگون دارد ، محبوب ترین نوع از انواع پمپ های وکیوم شناخته می شود. مکانیزم عملکرد پمپ وکیوم آبی به این صورت است که حرکت دورانی و خارج از مرکز پروانه حول محور پمپ وکیوم در داخل سیلندر محتوی آب سبب تشکیل رینگ آب می گردد. در جهت دوران با ورود و خروج مداوم پره ها در داخل آب ، حجم بسته فضای بین دو سرسیلندر ، هر دو پره و جداره داخلی رینگ آب در یکطرف افزایش می یابد و عمل مکش صورت می گیرد و در طرف دیگر کاهش یافته و عمل تراکم انجام می پذیرد. عمل خنک کردن در این مدل از پمپ وکیوم بوسیله آب انجام می گیرد که سبب می شود تا فشار 33 میلیمتر جیوه مکش داشته باشد.

• پمپ وکیوم روغنی

یکی دیگر از انواع پمپ های خلاء یا پمپ وکیوم ، پمپ وکیوم روغنی می باشد که از روغن به عنوان سیال خنک کار در گردش استفاده می کند. ساختار و عملکرد این پمپ به گونه ای است که به صورت چرخشی ، نیروی گریز از مرکز و حرکت دورانی روتاری ، در پمپ ایجاد وکیوم و خلاء میکند. پمپ وکیوم روغنی با پمپ وکیوم آبی تفاوت هایی دارد که از آن ها می توان به میزان خلاء ، میزان مصرف انرژی و … اشاره کرد. به طور کلی از پمپ وکیوم روغنی بیشتر جهت صنایع متوسط و برای فرآیندهایی که نیاز به حجم خلاء زیادی ندارند مانند طلاسازی ها ، چیلر های جذبی یا کمپرسی ، صنایع پزشکی ، صنایع لاستیک سازی و … استفاده می شود. از ویژگی های پمپ وکیوم روغنی می توان به صدای کم ، مصرف انرژی پایین ، اشغال حجم فضای کم و … اشاره کرد.

• پمپ وکیوم خشک

این نوع از پمپ های وکیوم دارای تیغه های کربنی هستند که بدون روغن کار می کنند و عمر بالایی دارند. پمپ وکیوم خشک حداکثر تا 500 متر مکعب ساخته می شود و حداکثر خلاء این پمپ 80 میلی بار می باشد. پمپ وکیوم خشک در صورت کار مداوم ، بعد از یک سال نیاز به تعویض تیغه ها دارد. در این نوع پمپ هوای ورودی نقش خنک کننده را نیز بر عهده دارد. از پمپ وکیوم خشک بیشتر در صنایع چاپ ، بسته بندی ، چوب و … استفاده می شود.