انتخاب صحیح روغن گیربکس صنعتی تاثیر بسزایی در کارکرد دستگاه و طول عمر آن دارد. روغن گیربکس باعث کاهش اصطکاک می‌شود و از سایش جلوگیری می‌کند. همچنین، مانع از خوردگی و زنگ زدگی قطعات داخلی دستگاه مانند بلبرینگ‌ها و چرخ دنده‌ها می‌شود. در ادامه، به معرفی انواع روغن مناسب برای گیربکس‌ صنعتی خواهیم پرداخت. همچنین، مروری بر روغن مورد نیاز برای روانکاری این دستگاه‌ها خواهیم داشت.

روغن صنعتی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟

ویژگی‌های لازم برای روغن مناسب عبارتند از:

عملکرد قوی در برابر حرارت و فشار
ویسکوزیته مناسب
طول عمر بالامقاومت در برابر سایش و خوردگی
مقاومت در برابر اکسیداسیون

نکات مهم برای انتخاب روغن گیربکس صنعتی

روغن‌های صنعتی را به دو دسته معدنی و سنتتیک تقسیم می‌کنند. این دو روغن به هیچ عنوان نباید با یکدیگر ترکیب شوند، و در صورت نیاز باید از روغن‌های ترکیبی استفاده شود. معمولاً برای عملکرد بهینه و افزایش طول عمر گیربکس، روغن‌های معدنی را به ازای هر 10000 ساعت کارکرد و روغن‌های سنتتیک را به ازای هر 20000 ساعت کارکرد گیربکس تعویض می‌کنند. اگر کارایی دستگاه در محیط‌هایی با دمای بالا و یا رطوبت زیاد است، زمان تعویض روغن زودتر از ساعات گفته شده باید انجام پذیرد. شستشوی گیربکس قبل از تعویض روغن بسیار حائز اهمیت است. تمامی مراحل تعویض و میزان روغن باید مطابق با اصول و دستورالعمل شرکت سازنده‌ آن انجام گیرد.

روغن مناسب گیربکس حلزونی

به طور کلی، گیربکس‌های حلزونی به دو دسته مکعبی و گرد دسته‌بندی می‌شوند که هر کدام به حجم و نوع خاصی از روغن گیربکس نیاز دارند. پیش از راه‌اندازی گیربکس‌های حلزونی گرد، حتماً باید آن را با میزان کافی از روغن مناسب پر کنید. گیربکس‌های مکعبی (تا سایز 90) توسط شرکت‌های سازنده روان‌کاری می‌شوند، اما سایزهای بزرگتر این محصول باید پیش از راه‌اندازی با روغن گیربکس مناسب پر شوند. همان‌گونه که اشاره داشتیم، علاوه بر روغن کاری هنگام راه‌اندازی دستگاه، باید به صورت دوره‌ای نیز روغن آن تعویض شود. مدت زمان مناسب برای تعویض روغن گیربکس توسط شرکت سازنده به مشتریان ارائه داده می‌شود.

جدول برند و نوع روغن مناسب گیربکس حلزونی

برند	نام تجاری	نوع روغن
ESSO	S220	روغن سینتتیک
SHELL	TIVELA OIL S320
CASTROL	ALPHASYN PG320
BP	ENERGOL SG-XP320
KLUBER	SYNTHESO D 220 EP
MOBIL	GLYGOYLE 30
AGIP	TELIUM VSF320
ESSO	SPARTAN EP460	روغن معدنی
ESSO	SPARTAN EP220
SHELL	OMALA OIL460
SHELL	OMALA OIL220
MOBIL	MOBILGEAR 634
MOBIL	MOBILGEAR 630
AGIP	BLASIA 460
AGIP	BLASIA 220
BP	ENERGOL GR-XP460
BP	ENERGOL GR-XP220
IP	MELLANA OIL 460
IP	MELLANA OIL 320
CASTROL	ALPHA MAX 460
CASTROL	ALPHA MAX 220
بهران	بهران بردبار 150
بهران	بهران بردبار 220

عددهایی که بعد از نام تجاری روغن عنوان می‌شوند، بیانگر ویسکوزیته آن است. روغن‌هایی که رقم ویسکوزیته کمتری دارند، برای کاربردهای متوسط و روغن‌هایی که رقم ویسکوزیته بیشتری دارند، برای مصارف سنگین‌تر به کار می‌روند. نکته مهم این است که برای گیربکس‌های حلزونی در شرایط معمول آب و هوایی، از روغن گیربکس با گرید ویسکوزیته 150 و 220 استفاده می‌شود. شرکت نفت بهران یکی از تولیدکنندگان معتبر روغن گیربکس در کشور می‌باشد. علاوه بر این، شرکت‌های ایرانی دیگری مانند ایرانول، پارس و … نیز در این زمینه فعالیت چشم گیری دارند.

روغن مناسب برای گیربکس بالابر

نام دیگر روغن گیربکس بالابر واسکازین یا روغن دنده است. این روغن ها نقش بسیار مهمی در عملکرد صحیح بالابر ایفا می کنند. روغن گیربکس بالابر با روانکاری چرخ دنده ها و دیگر اجزای داخلی گیربکس سبب کاهش سایش و اصطکاک می شود و همچنین به خنک کاری گیربکس در زمان کارایی کمک میکند.
بیشتر بخوانید: 6 راهکار برای خنک کردن گیربکس صنعتی
معمولا برای بالابر های ساختمانی از روغن گیربکس با گرید 150 و 220 استفاده می شود. روغن گیربکس با برندهای ایرانی و خارجی گوناگونی در بازار عرضه می شود که در ادامه به بعضی از آن ها اشاره خواهی داشت.

روغن گیربکس ایرانی:

روغن دنده ایرانول
روغن گیربکس بهران
روغن گیربکس پارس

روغن گیربکس خارجی:

ESSO
SHELL
BP
IP
MOBIL
CASTROL

جدول مقدار مناسب روغن گیربکس بالابر ساختمانی برای سایزهای متفاوت

سایز گیربکس بالابر	مقدار روغن بر حسب لیتر
110	1.7
150	3
86	0.87
63	0.32
130	2.3
72	0.5

به غیر از نوع ویسکوزیته و مقدار روغن گیربکس، فواصل زمانی تعویض آن نیز حائز اهمیت است و تأثیر بسزایی در عملکرد و طول عمر دستگاه دارد. بهتر است روغن دستگاه را بعد از مدت 500 تا 1000 ساعت کار تخلیه کرده و داخل آن را شستشو دهید. سپس مجدداً گیربکس را به میزان مناسب از روغن پر کنید و در فواصل زمانی منظمی آن را چک نمایید. در صورت استفاده از روغن معدنی، پس از 4000 ساعت کارکرد روغن دستگاه را تعویض کنید، اما اگر از روغن ترکیبی استفاده می‌کنید، می‌توانید بعد از 8000 ساعت کار آن را تعویض نمایید.

روغن مناسب گیربکس هلیکال

کاربرد گیربکس هلیکال بیشتر در زمینه صنایعی است که نیاز به گشتاور خروجی بالاتر، عملکرد روان و کم صدا دارند. گیربکس‌های هلیکال در چهار دسته شفت مستقیم، هلیکال آویز، هلیکال شافت موازی و بول هلیکال یا پینیون کرانویل تولید می‌شوند. هر کدام از انواع گیربکس هلیکال نیاز به روغن گیربکس خاصی دارند که در جدول زیر به آن پرداخته‌ایم.

ویسکوزیته	BP	MOBIL	SHELL	TOTAL	بهران
220	BP Energol GR-XP 220	Mobil gear 630	Shell Omala 220	Carter EP 220	بهران بردبار 220
	BP Enersyn SG-XP 220	Mobil Glygoyle 30	Shell Tivela S 220	Carter SY 220	–
	–	Mobil SHC 630	Shell Omala HD 220	–	–
150	–	Mobil SHC 629	Shell Omala HD 150	Carter SH 150	بهران بردبار 150
100	BP Energol GR-XP 100	Mobil gear 627	Shell Omala 100	Carter EP 100	بهران بردبار 100
68-46	–	Mobil D.T.E 13M	Shell Tellus T 32	Equivis ZS 46	بهران بردبار 68
32	–	Mobil SHC 624	–	Dacnis SH 32	–
22-15	BP Energol HLP-HM 15	Mobil D.T.E 11M	Shell Tellus T 15	Equivis ZS 15	–

روغن مناسب گیربکس خورشیدی

بهترین زمان برای تعویض روغن گیربکس خورشیدی در مرحله اول بعد از 100 ساعت کارکرد می‌باشد. بعد از آن، هر 1000 ساعت کار دستگاه، روغن آن باید تعویض شود.

جدول انواع روغن مناسب گیربکس خورشیدی

نوع روغن	BP	CASTROL	MOBIL	SHELL	TOTAL	بهران
روغن معدنی	Energol GR-XP 680	Alpha SP 680	Mobilgear XMP 680	Omala 680	Carter EP 680
	Energol GR-XP 460	Alpha SP 460	Mobilgear XMP 460	Omala 460	Carter EP 460	بهران بردبار 460
	Energol GR-XP 320	Alpha SP 320	Mobilgear XMP 320	Omala 320	Carter EP 320	بهران بردبار 320
	Energol GR-XP 220	Alpha SP 220	Mobilgear XMP 220	Omala 220	Carter EP 220	بهران بردبار 220
	Energol GR-XP 150	Alpha SP 150	Mobilgear XMP 150	Omala 150	Carter EP 150	بهران بردبار 150
	Energol GR-XP 100	Alpha SP 100	Mobilgear XMP 100	Omala 100	Carter EP 100	بهران بردبار 100
روغن سینتتیک	Energsyn SG-XP 680	–	Mobil Glygoyle 680	Tivela S 680	Carter SY 680
	Energsyn SG-XP 460	Alphasyn PG 460	Mobil Glygoyle 460	Tivela S 460	Carter SY 460
	Energsyn SG-XP 320	Alphasyn PG 320	Mobil Glygoyle 320	Tivela S 320	Carter SY 320
	Energsyn SG-XP 220	Alphasyn PG 220	Mobil Glygoyle 220	Tivela S 220	Carter SY 220
	Energsyn SG-XP 150	Alphasyn PG 150	Mobil Glygoyle 150	Tivela S 150	Carter SY 150
	–	–	Mobil Glygoyle 100	–	–
	–	–	Mobil SHC Gear 680	–	Carter SH 680
	Energsyn EP-XF 460	Alphasyn T 460	Mobil SHC Gear 460	Omala HD 460	Carter SH 460
	Energsyn EP-XF 320	Alphasyn T 320	Mobil SHC Gear 320	Omala HD 320	Carter SH 320
	Energsyn EP-XF 220	Alphasyn T 220	Mobil SHC Gear 220	Omala HD 220	Carter SH 220
	Energsyn EP-XF 150	Alphasyn T 150	–	Omala HD 150	Carter SH 150
	–	–	–	–	–

به طور کلی، همان‌گونه که به آن پرداختیم، انتخاب روغن مناسب برای گیربکس‌ های و تعویض آن در فواصل زمانی استاندارد تاثیر زیادی بر عملکرد دستگاه دارد. از طرفی، هزینه‌های نگهداری از دستگاه بسیار کمتر از تعمیر یا تعویض آن‌ها می‌باشد.