شناخت علل بروز مشکلات در پمپ‌های لجن کش برای هر کاربر تجهیزات هیدرولیکی امری ضروری است، زیرا بروز هرگونه اختلال می‌تواند علاوه بر کاهش کارایی، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات آن‌ها را افزایش دهد. پمپ‌های لجن کش در شرایط محیطی مختلف و با سیالات متنوع کار می‌کنند و عوامل متعددی می‌توانند باعث کاهش عملکرد یا توقف کامل آن‌ها شوند.
در این نوشته، 9 مشکل رایج پمپ‌های لجن کش، علائم، دلایل فنی و روش‌های تشخیص هر کدام را به شکل کاربردی توضیح می‌دهیم تا بتوانید دستگاه راه به صورت بهینه نگهداری کرده و بهترین بهره‌برداری را از آن داشته باشید.

پمپ روشن است اما آب پمپاژ نمی‌شود

یکی از رایج‌ترین مشکلات پمپ لجن کش، روشن شدن موتور بدون خروج آب است؛ به شکلی که پمپ کار می‌کند اما جریان سیال برقرار نمی‌شود. دلایل بروز این مشکل عبارتند از:

محبوس شدن هوا در محفظه پمپ و انجام نشدن صحیح هواگیری (خشک کار کردن پمپ).
گرفتگی صافی یا انسداد مسیر مکش.
وارد شدن آسیب فیزیکی به پروانه مانند ترک یا له شدگی پره‌ها.
شکستگی محور شفت یا جدا شدن کوپلینگ بین موتور و بخش هیدرولیکی.
پایین بودن سطح آب چاه یا منبع که باعث وارد شدن هوا به سیستم می‌شود.

افت دبی (کاهش آبدهی) تدریجی یا ناگهانی

از دیگر از مشکلات رایج پمپ لجن کش، کاهش محسوس دبی یا فشار خروجی است که می‌تواند عملکرد پمپ را مختل کند. دلایل آن به یکی از عوامل زیر بستگی دارد:

گرفتگی جزئی مسیر مکش یا خروجی، تجمع ذرات جامد یا لجن در صافی و لوله‌ها.
فرسایش یا خوردگی تدریجی پروانه که باعث افزایش فاصله (Clearance) بین پروانه و کف محفظه می‌شود.
جهت چرخش اشتباه موتور یا نصب نادرست روتور (چرخش معکوس پره‌ها مانع از انتقال انرژی سیال می‌شود).
نشت داخلی از محل آب بندها، پوسته یا شیر یکطرفه معیوب که جریان را به مدار برگشت هدایت می‌کند.
افزایش ویسکوزیته سیال یا رسوب در مسیر که مقاومت هیدرولیکی را بالا برده و جریان را محدود می‌کند.

پمپ آمپر زیاد می‌کشد؛ مصرف برق بالا

گاهی جریان کشیده شده توسط موتور و مصرف برق بالاتر از مقدار نامی افزایش می‌یابد که می‌تواند منجر به داغ شدن موتور و هشدار تابلو شود. دلایل بروز این مشکل می‌تواند یکی از عوامل زیر باشد:

گیرپاژ پروانه یا افزایش بار مکانیکی در مسیر مکش.
نیم سوز شدن یا اتصال داخلی سیم پیچی استاتور یا روتور که مقاومت موتور را کاهش می‌دهد.
عدم تعادل ولتاژ، افت ولتاژ یا یک فاز شدن.
اصطکاک زیاد یا فرسودگی یاتاقان‌ها.

فیوز می‌پرد یا مدار حفاظتی قطع می‌کند

قطع شدن فیوز، کلید حرارتی یا محافظ RCD هنگام استارت، از اتفاقات متداول در عملکرد پمپ‌های لجن کش است که معمولا به دلیل شناسایی جریان اضافه بار توسط تابلو حفاظتی رخ می‌دهد. دیگر عوامل بروز این مشکل به شرح زیر هستند:

اتصال کوتاه داخلی در سیم پیچی موتور.
تماس فاز با بدنه (نشتی یا Leakage).
خوردگی یا شکستگی کابل‌ها یا کانکتورها.
جریان هجومی بسیار بالا به دلیل گیرپاژ پروانه یا انسداد مسیر مکش.

صدا و لرزش غیر طبیعی

لرزش یا صدای غیر عادی در پمپ لجن کش نشانه‌ای از نقص مکانیکی است که می‌تواند کارایی دستگاه را کاهش دهد و در طول زمان به موتور و بخش هیدرولیکی آسیب برساند. دلایل بروز مشکل:

فرسودگی یا خرابی یاتاقان‌ها و بلبرینگ‌ها.
ناهماهنگی یا ایمبالانس شفت.
ناهم راستایی کوپلینگ.
وجود اجسام خارجی در محفظه پمپ.
شل بودن پیچ‌ها یا ترک در پوسته.

نفوذ آب به داخل محفظه موتور

یکی از مشکلات رایج پمپ‌ لجن کش، نفوذ آب یا رطوبت به داخل محفظه موتور است که می‌تواند مقاومت عایق سیم پیچی را کاهش دهد و منجر به وارد شدن آسیب شدید موتور شود. این مشکل به دلایلی که در ادامه عنوان کرده‌ایم بستگی دارد:

خرابی یا فرسودگی مکانیکال سیل‌ها (آب بند مکانیکی).
فرسودگی واشرها و اورینگ‌ها.
ترک برداشتن یا خوردگی بدنه موتور.
نصب نادرست اتصالات و گلند کابل.

گیرپاژ یا انسداد پروانه پمپ

گیرپاژ یا انسداد پروانه یکی از مشکلات رایج در پمپ‌های لجن کش است که معمولا باعث توقف ناگهانی پمپ، کاهش دبی و آسیب فیزیکی به پروانه می‌شود و دلایل بروز آن عبارتند از:

ورود مواد جامد سخت مانند شن، سنگ ریزه یا شاخه‌های کوچک.
نبود صافی یا مش مناسب در مسیر مکش.
کارکرد پمپ در محیط‌های دارای ذرات بزرگ.
شکستگی یا آسیب صافی و عبور ذرات بزرگ از آن.

نصب یا شرایط عملیاتی نامناسب پمپ

نصب نادرست یا شرایط عملیاتی خارج از محدوده مجاز می‌تواند باعث عملکرد نامناسب، استارت و توقف مکرر، خشک کار شدن یا کاهش فشار و دبی پمپ لجن کش شود.
نصب پمپ در عمق کمتر یا بیشتر از مقدار تعیین شده.

ارتفاع مکش بیش از مقدار نامی.
نبود فلوتر یا سیستم کنترل سطح مناسب.
برنامه‌ ریزی نامناسب تابلو و هیسترزیس.
شرایط محیطی نامناسب مانند رسوبات یا نوسانات سطح سیال.

بیشتر بخوانید: طریقه نصب پمپ لجن کش

فرسایش یا خوردگی قطعات هیدرولیکی (پروانه، پوسته)

فرسایش یا خوردگی قطعات هیدرولیکی مانند پروانه و پوسته، باعث کاهش بهره‌وری و هد خروجی پمپ لجن کش می‌شود، علاوه بر آن سبب نازک شدن سطح پروانه یا پوسته، ایجاد سوراخ و تغییر هندسه قطعات شده که جریان و فشار خروجی را کاهش می‌دهد. علل بروز این مشکل به یکی از عوامل زیر بستگی دارد: