سبد خرید شما خالی است.
آموزش گام به گام تعمیر پمپ لجن کش
آشنایی با نحوه تعمیر پمپ لجن کش برای جلوگیری از توقف ناگهانی سیستم، کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش طول عمر مفید تجهیزات اهمیت زیادی دارد. این پمپ‌ها معمولا در شرایط کاری سنگین و در تماس مستقیم با سیالات غلیظ، ذرات معلق یا مواد خورنده فعالیت می‌کنند؛ به همین دلیل احتمال بروز خرابی در آن‌ها بیشتر از پمپ‌های معمولی است. هر ایرادی در پمپ لجن کش می‌تواند دلایل مکانیکی، الکتریکی یا هیدرولیکی داشته باشد که برای رفع آن باید روش تشخیص و اقدام متناسب را شناخت.
برای آشنایی بیشتر با علل بروز مشکل در لجن کش‌ها، مطالعه مقاله 9 تا از مشکلات رایج پمپ لجن کش و بررسی علل بروز آن‌ها را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
در ادامه، ابزار مورد نیاز، نکات ایمنی حین کار، مراحل گام به گام تعمیر و توصیه‌های مهم برای نگهداری پس از تعمیر را به صورت کاربردی توضیح خواهیم داد.
نکات ایمنی که باید پیش از تعمیر پمپ لجن کش رعایت کنید
قبل از شروع هرگونه بازدید یا تعمیر پمپ لجن کش، رعایت چند نکته ایمنی حیاتی است تا از خطرات برق گرفتگی، آسیب مکانیکی و خرابی بیشتر دستگاه جلوگیری شود.
- پیش از هر اقدام، پمپ را از برق اصلی جدا کنید تا خطر برق گرفتگی یا اتصال کوتاه از بین برود.
- قبل از باز کردن پمپ، مطمئن شوید که آب یا لجن داخل سیستم تخلیه شده تا از نشت یا پاشش سیال آلوده جلوگیری شود.
- دستکش عایق برق، کفش ایمنی، عینک محافظ و ماسک را هنگام کار فراموش نکنید.
- پیش از باز کردن درپوش یا اجزا، بدنه پمپ را از گل، رسوب، لجن و آلودگی تمیز کنید تا وارد بخش داخلی دستگاه نشوند.
- محیط تعمیر باید تهویه مناسب و سطح خشک داشته باشد تا از لغزش یا تماس با برق جلوگیری شود.
- اگر پمپ به تازگی کارکرده، اجازه دهید قطعات خنک شوند، اینگونه مانع از سوختگی یا تغییر شکل فلزات می‌شوید.
- در صورت وجود فشار باقیمانده در لوله یا بدنه، آن را پیش از باز کردن پمپ آزاد کنید.
- از آچار و تجهیزات مناسب سازنده استفاده کنید تا رزوه‌ها، پیچ‌ها یا بدنه آسیب نبینند.
- برای اندازه گیری مقاومت عایقی سیم پیچ‌ها، از میگر یا مولتی متر سالم کالیبره شده استفاده کنید.
- هنگام باز بودن پمپ، مراقب باشید هیچ ذره یا ابزار کوچکی داخل محفظه موتور یا پروانه نیفتد.
- پیش از راه اندازی مجدد، مطمئن شوید آب بندها، واشرها و کابل برق به درستی نصب شده و نشتی وجود ندارد.
- پس از تعمیر پمپ لجن کش، دستگاه را ابتدا با آب تمیز کرده و در محیط کنترل شده تست کنید تا از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل شود.
بررسی مشکلات و تعمیر پمپ لجن کش با ارائه راهکارهای تخصصی
با رعایت نکات ایمنی، در ادامه رایج‌ترین مشکلات پمپ‌های لجن کش را بررسی کرده و راهکارهای رفع هر یک را ارائه می‌کنیم. همچنین نکاتی در راستای پیشگیری از تکرار این مشکلات نیز مطرح شده است.
کار کردن پمپ بدون خروج آب
در برخی مواقع پمپ لجن کش روشن می‌شود اما هیچ آبی از آن خارج نمی‌گردد. این وضعیت نشان می‌دهد که موتور فعال است ولی فرآیند پمپاژ سیال انجام نمی‌شود و آب در مسیر خروجی جریان ندارد. برای برطرف کردن این مشکل و تعمیر پمپ لجن کش مراحل زیر را دنبال کنید.
- ابتدا برق پمپ را قطع کرده و دستگاه را از محل خارج نمایید.
- صافی و مسیر مکش را از هرگونه گل، لجن یا اجسام خارجی پاکسازی کنید.
- پروانه را از محور جدا کرده و از نظر ترک، خوردگی یا تغییر شکل بررسی نمایید؛ در صورت آسیب دیدگی آن را تعویض کنید.
- پیچ تخلیه هوا را باز کرده تا هوای محبوس در محفظه خارج شود و فرآیند هواگیری کامل گردد.
- سلامت اورینگ‌ها و واشرها را بررسی کنید و در صورت نیاز تعویض نمایید.
- پمپ را مجددا مونتاژ کرده و با آب تمیز در حالت غوطه‌وری تست نمایید تا از عملکرد صحیح و بازگشت فشار و دبی اطمینان حاصل شود.
- هنگام نصب، از کشیدن یا بلند کردن پمپ با کابل برق خودداری کنید و از اتصال کابل به زمین مطمئن شوید.
برای پیشگیری از تکرار مشکل، صافی ورودی مکش را تمیز و عاری از اجسام جامد نگه دارید.
کاهش دبی و فشار خروجی پمپ
یکی از نشانه‌های رایج در کاهش عملکرد پمپ لجن کش، افت تدریجی یا ناگهانی دبی و فشار خروجی است. در این وضعیت، پمپ همچنان کار می‌کند اما میزان آبدهی آن نسبت به حالت عادی به طور محسوسی کاهش یافته است. مراحل و راهکار رفع این مشکل به شرح زیر می‌باشد.
- دبی و فشار فعلی پمپ را با مقادیر استاندارد درج شده در منحنی عملکرد سازنده مقایسه کنید تا میزان افت مشخص شود.
- مسیر مکش و صافی را بررسی کرده و هرگونه گرفتگی ناشی از گل، لجن یا ذرات جامد را برطرف نمایید.
- محفظه هیدرولیکی را باز کنید و فاصله بین پروانه و کف نشیمنگاه را با فیلر یا کولیس اندازه گیری نمایید. اگر بیش از حد مجاز بود، پروانه و بوش‌ها باید تعویض شوند.
- جهش چرخش موتور را با تست لحظه‌ای و ایمن کنترل کنید؛ در صورت معکوس بودن جهت، سیم کشی را اصلاح نمایید.
- بخش‌های آب بند، پوسته و شیر یک طرفه بررسی شود و در صورت وجود نشت داخلی، نسبت به تعویض یا تعمیر آن‌ها اقدام کنید.
- مسیر خروجی را از نظر وجود رسوب یا افزایش ویسکوزیته سیال پاکسازی نمایید تا مقاومت جریان کاهش یابد.
- پس از انجام تعمیرات، پمپ را مونتاژ کرده و در شرایط واقعی راه اندازی کنید تا از بازگشت فشار و دبی به مقدار نرمال اطمینان حاصل شود.
برای پیشگیری از بروز مجدد این مشکل، عملکرد پمپ را به صورت دوره‌ای پایش کرده و نتایج را با منحنی اصلی مقایسه نمایید. همچنین استفاده از پروانه‌های مقاوم در برابر سایش و نگهداری منظم مسیر مکش توصیه می‌شود.
افزایش مصرف برق پمپ لجن کش
یکی از شرایطی که در آن نیاز به تعمیر پمپ لجن کش وجود دارد، زمانی است که دستگاه بیش از مقدار معمول برق مصرف می‌کند یا موتور آن آمپری بیشتر از حد نامی می‌کشد. این حالت نشان دهنده وجود فشار یا بار مکانیکی غیر عادی بر موتور است و در صورت بی توجهی، ممکن است منجر به سوختن سیم پیچی یا آسیب جدی به یاتاقان شود. راهکارهای حل این مشکل عبارتند از:
- با استفاده از آمپرمتر، جریان هر فاز را اندازه گیری کرده و با مقدار نامی درج شده روی پلاک موتور مقایسه کنید.
- مسیر مکش پروانه بازبینی شود و در صورت وجود گیرپاژ یا انسداد، آن را برطرف نمایید تا بار مکانیکی کاهش یابد.
- با اهم متر یا میگر، مقاومت و عایق سیم پیچی را تست کنید؛ در صورت نیم سوز بودن یا اتصال داخلی، سیم پیچی باید توسط کارگاه مجاز تعمیر یا تعویض شود.
- یاتاقان‌ها را بررسی کنید و در صورت وجود خشکی یا صدای ساییدگی، آن‌ها را تعویض و با گریس یا روغن مناسب روانکاری نمایید.
- ولتاژ هر فاز باید کنترل شود تا از عدم وجود نوسان، افت ولتاژ یا یک فاز شدن اطمینان حاصل گردد.
- پس از اتمام تعمیر پمپ لجن کش، آن را در شرایط ایمن راه اندازی کرده و جریان مصرفی و دمای موتور را در چند دقیقه نخست مانیتور کنید تا از عملکرد طبیعی مطمئن شوید.
برای جلوگیری از تکرار این مشکل، سرویس دوره‌ای شامل کنترل ولتاژ، روانکاری منظم و تمیز کردن مسیر مکش را در برنامه نگهداری پمپ قرار دهید.
فیوز یا مدار حفاظتی هنگام استارت پمپ قطع می‌شوند
در برخی مواقع، هنگام استارت پمپ لجن کش، فیوز یا کلید حرارتی بلافاصله قطع می‌شود و دستگاه روشن نمی‌ماند. این وضعیت نشان دهنده وجود اتصال کوتاه، نشتی جریان بدنه، یا جریان هجومی بیش از حد در لحظه راه اندازی است که موجب عملکرد مدارهای حفاظتی برای جلوگیری از آسیب به موتور می‌شود. مراحل تعمیر پمپ لجن کش در چنین شرایطی به شرح زیر است.
- ابتدا مقاومت عایق سیم پیچی و کابل‌ها را با دستگاه میگر اندازه گیری کنید تا هرگونه نشتی به زمین یا ضعف عایق مشخص شود.
- کابل‌ها، گلندها و ترمینال‌ها را از نظر خوردگی، شکستگی یا تماس با رطوبت بررسی نمایید، در صورت آسیب، باید تعویض شوند یا عایق کاری مجدد انجام دهید.
- جریان لحظه‌ای استارت را با آمپرمتر ثبت کننده اندازه گیری کنید تا در صورت وجود جریان هجومی غیر عادی، علت مکانیکی (مانند قفل شدن پروانه) مشخص گردد.
- در صورت مشاهده اتصال کوتاه یا نیم سوزی در سیم پیچی، موتور باید توسط کارگاه مجاز بازبینی و تعمیر شود.
- فیوز، کلید حرارتی یا RCD آسیب دیده را تعویض کرده و از تطابق ظرفیت آن‌ها با توان نامی پمپ مطمئن شوید.
- در صورت نشتی فاز به بدنه، محل تماس را شناسایی نمایید و با مواد عایق مناسب اصلاح کنید.
- پس از انجام تعمیرات، حفاظت تابلو برق را با استفاده از فیوز مناسب، کلید حرارتی و RCD استاندارد باز طراحی کنید.
به منظور پیشگیری از تکرار این مشکل، از کابل‌های ضد رطوبت و کانکتورهای باکیفیت استفاده نمایید و تست عایق را به صورت دوره‌ای در برنامه نگهداری پمپ قرار دهید.
صدا و لرزش غیر طبیعی در پمپ لجن کش
بروز صدای غیر عادی، وزوز یا لرزش شدید بیانگر بروز مشکل مکانیکی و نشانه‌هایی از نیاز به تعمیر پمپ لجن کش هستند. در صورت بی توجهی، این وضعیت می‌تواند به آسیب جدی موتور و بخش هیدرولیکی منجر شود. برای برطرف کردن آن راهکارهایی که در ادامه عنوان شده را استفاده کنید.
- با وایبریشن متر یا استتوسکوپ مکانیکی، میزان لرزش و منبع صدا را بررسی کرده و نقاطی با ارتعاش بالا را شناسایی کنید.
- پمپ را متوقف نمایید و پس از ایمن سازی، یاتاقان‌ها و بلبرینگ‌ها را بازبینی کنید؛ در صورت فرسودگی یا صدای ساییدگی، باید تعویض شوند.
- تراز بودن شفت و کوپلینگ را کنترل کنید و در صورت مشاهده ناهم راستایی، تنظیم و اصلاح انجام دهید.
- پوسته پمپ و تمام پیچ‌ها و اتصالات را بازبینی کرده و در صورت شل بودن یا وجود ترک، سفت کاری یا تعویض انجام دهید.
- محفظه هیدرولیکی را از نظر وجود اجسام خارجی بررسی و در صورت نیاز تمیز کنید تا مانعی برای چرخش پروانه وجود نداشته باشد.
- در صورت مشاهده عدم تعادل یا ایمبالانس روتور، عملیات بالانس مجدد انجام شود.
- پس از مونتاژ، پمپ را راه اندازی نمایید و میزان لرزش را با حدود مجاز مقایسه کنید تا از عملکرد پایدار اطمینان حاصل شود.
برای پیشگیری از تکرار مشکل، روانکاری بلبرینگ‌ها را طبق دستور سازنده و در بازه‌های منظم انجام داده و لرزش پمپ را به صورت دوره‌ای پایش کنید.
نفوذ آب به داخل موتور لجن کش
نشت آب یا رطوبت به داخل موتور یکی از خطرناک‌ترین مشکلات پمپ لجن کش است. ورود آب به داخل موتور سبب کاهش مقاومت سیم پیچی، اتصال الکتریکی ناخواسته و در نهایت سوختن کامل موتور می‌شود. نحوه تعمیر پمپ لجن کش به دلیل بروز این مشکل در ادامه عنوان شده است:
- مقاومت عایق سیم پیچی با دستگاه میگر اندازه گیری شود و در صورت کاهش غیر عادی، احتمال نفوذ آب را بررسی نمایید.
- در مدل‌هایی که دارای محفظه روغن هستند، وضعیت روغن را کنترل کنید و در صورت وجود رطوبت یا کدری، نشتی را تایید و محل آن را مشخص نمایید.
- پمپ را از محل خارج کنید و محفظه موتور را به طور کامل خشک نمایید تا هیچ اثری از رطوبت باقی نماند.
- تمام مکانیکال سیل‌ها، واشرها و اورینگ‌ها را با نمونه‌های استاندارد و اصل تعویض کنید.
- در صورت آلودگی روغن، مخزن آن را شستشو دهید و روغن تمیز و جدید جایگزین کنید.
- گلند کابل و محل ورود کابل برق را بازبینی کرده و در صورت فرسودگی یا نشتی، آن‌ها را تعویض نمایید.
- اگر بدنه پمپ ترک خورده یا خوردگی شدید دارد، تعمیر بدنه یا تعویض کامل موتور طبق دستور سازنده ضروری است.
- پس از اتمام تعمیر پمپ لجن کش، مقاومت عایق مجددا تست شود و دستگاه در شرایط کنترل شده و زیر بار کوتاه مدت آزمایش شود تا از عملکرد صحیح اطمینان حاصل گردد.
به منظور جلوگیری از بروز مجدد، همواره از مکانیکال سیل و واشرهای با کیفیت استفاده کنید و وضعیت عایق و روغن پمپ را به صورت دوره‌ای بازبینی نمایید.
گیرپاژ یا انسداد پروانه پمپ
گیرپاژ یا قفل شدن پروانه از مشکلات متداول پمپ‌های لجن کش است. این مشکل موجب توقف ناگهانی چرخش پروانه، افزایش آمپر موتور و در نهایت آسیب مکانیکی به اجزای داخلی پمپ می‌شود. راهکارهای برطرف کردن آن عبارتند از:
- در صورت مشاهده افزایش جریان، صدای غیرعادی یا کاهش دبی خروجی، فورا پمپ را خاموش و از مدار خارج کنید.
- پوسته هیدرولیکی را باز کنید و ذرات گیر کرده در اطراف پروانه را با برس یا جریان آب پرفشار پاکسازی نمایید.
- پروانه را از نظر ترک، خراش یا تغییر شکل بازبینی کنید؛ در صورت آسیب دیدگی، آن را با نمونه استاندارد و سازگار با مدل پمپ تعویض نمایید.
- صافی یا مش ورودی پمپ را بررسی کرده و چنانچه شکستگی یا فرسودگی دارد، آن را تعویض کنید تا از ورود ذرات در آینده جلوگیری شود.
- در محیط‌هایی با ذرات زیاد، از صافی‌های مقاوم با سوراخ‌های ریز یا مدل‌های سیلندری قابل شستشو استفاده کنید.
- محل مکش لجن کش به شکلی تنظیم شود که از تجمع شن و رسوبات در اطراف ورودی جلوگیری گردد.
- پس از مونتاژ و تمیز کاری کامل، پمپ تست شود و عملکرد دبی و صدای کارکرد را با حالت نرمال مقایسه کنید.
جهت پیشگیری از تکرار مشکل، تمیز کاری دوره‌ای صافی و بازبینی محفظه هیدرولیک را در برنامه سرویس منظم پمپ قرار دهید.
بررسی و رفع مشکلات در صورت نصب نادرست
نصب یا کارکرد پمپ لجن کش در شرایط خارج از محدوده طراحی می‌تواند باعث عملکرد نامناسب، خشک کار شدن پمپ، استارت و توقف مکرر، نوسان فشار و دبی و حتی آسیب جدی به موتور شود.
بیشتر بخوانید: طریقه نصب پمپ لجن کش
پمپ‌هایی که در عمق غیر مجاز نصب شده یا ارتفاع مکش آن‌ها بیش از حد نامی است، و همچنین پمپ‌هایی که فاقد فلوتر یا سیستم کنترل سطح هستند، اغلب با این مشکلات مواجه می‌شوند. برای برطرف کردن این مشکلات راهکارهای زیر را دنبال کنید.
- بررسی دفترچه فنی پمپ و اطمینان تطبیق شرایط نصب با مقادیر مجاز عمق و هد.
- اصلاح محل نصب و تنظیم عمق مناسب بر اساس نوع و توان پمپ.
- نصب فلوتر یا سیستم کنترل سطح قابل اعتماد برای جلوگیری از خشک کار شدن.
- تنظیم تابلو برق یا هیسترزیس مناسب برای پیشگیری از استارت‌های مکرر.
- در صورت نیاز، استفاده از پمپی با توان یا هد بالاتر متناسب با شرایط عملیاتی.
- پایش سطح سیال و رسوبات کف مخزن به صورت منظم برای حفظ عملکرد بهینه.
سایش و خوردگی قطعات هیدرولیکی
فرسایش یا خوردگی پروانه و پوسته از مشکلات رایج پمپ‌های لجن کش است که باعث کاهش هد، دبی خروجی و طول عمر مفید دستگاه می‌شود. در چنین شرایطی برای تعمیر پمپ لجن کش دستورالعمل‌های زیر را پیشنهاد می‌کنیم:
- قطعات هیدرولیکی را از نظر ضخامت، ترک یا خوردگی بازبینی کنید و نتایج را با حد مجاز سازنده مقایسه نمایید.
- سطح پروانه و پوسته را پاکسازی کنید و در صورت وجود آسیب سطحی، پوشش ضد خوردگی (اپوکسی یا سرامیکی) اعمال نمایید.
- در صورت فرسایش یا خوردگی شدید، پروانه یا پوسته را با نمونه مقاوم‌تر از جنس استیل ضد زنگ، برنز یا پوشش هارد کروم تعویض کنید.
- هنگام مونتاژ، فاصله مجاز بین قطعات (Clearance) را رعایت کنید تا بازده پمپ حفظ شود.
- پس از مونتاژ، پمپ را تست کرده و هد و دبی خروجی را با مقادیر نرمال مقایسه نمایید تا عملکرد بهینه تایید شود.
به منظور جلوگیری از تکرار مشکل، برنامه منظم نگهداری و بازرسی دوره‌ای قطعات، استفاده از فیلتر یا سپراتور ذرات و انتخاب متریال مناسب برای محیط کاری در دستور کار قرار گیرد.
خلاصه‌ای از نکات مهم برای نگهداری از پمپ لجن کش
جهت کاهش نیاز به تعمیر پمپ‌های لجن کش و افزایش راندمان، نکاتی که در ادامه عنوان کرده‌ایم را در نظر داشته باشید.
- پایش دوره‌ای پارامترهای حیاتی شامل جریان آمپر، دمای موتور، لرزش و مقاومت عایق سیم پیچی و مقایسه نتایج با مقادیر مبنا.
- نصب صافی یا فیلتر مناسب با نوع سیال و قابلیت سرویس آسان برای جلوگیری از ورود ذرات جامد بزرگ و آسیب به پروانه.
- روانکاری و سرویس یاتاقان‌ها طبق ساعات ساعات کار یا دوره زمانی توصیه شده توسط شرکت سازنده و تعویض بلبرینگ‌ها در صورت نیاز.
- اجرای چک لیست‌های هفتگی، ماهیانه و سالانه شامل بازدید صافی، اندازه گیری مقاومت عایق و تست عملکردپمپ تحت بار.
- ثبت دقیق تمام تعمیرات، بازدیدها و پارامترهای عملکردی در دفترچه یا سیستم دیجیتال برای تحلیل روند فرسودگی قطعات و تصمیم گیری به موقع.
- رعایت دستورالعمل‌های سازنده و برنامه ریزی منظم نگهداری برای حفظ عملکرد پایدار و پیشگیری از خرابی‌های ناگهانی.
